Doğalgaz nedir?
Fosil yakıtlar grubundan hidrokarbon esaslı doğalgaz, yer
altında gözenekli kayaların boşluklarına sıkışmış olarak
yada petrol yataklarının üzerinde gaz halinde büyük hacimler
şeklinde bulunur. Doğalgaz; %95 metan, az miktarda da etan,
propan atom, bütan ve karbondioksitten oluşan renksiz,
kokusuz ve havadan hafif bir gazdır. Doğalgaz kokusuz
olduğundan kaçakların farkedilebilmesi için özel olarak
kokulandırılır. Bu amaçla THT(tetra hidro teofen) ve / veya
TBM(tersiyer bütil merkaptan)kullanılır. Karışımın içinde
%95 yada daha yüksek bulunan metan gazının özelliği kimyasal
yapısı en basit ve karbon içeriği en düşük olan hidrokarbon
gazı olmasıdır. Metan molekülü 1 karbon 4 hidrojen atomundan
oluşur. Kimyasal yapısının basit olması nedeniyle yanma
işlemi kolaydır ve tam yanma gerçekleşir. Dolaysıyla; duman,
is,kurum,ve kül oluşturmaz. Yanması en kolay ayarlanabilen
ve yanma verimliliği en yüksek olan yakıttır. Bu özelliği
kullanım kolaylığı ve ekonomisi sağlar. Karbon içeriğinin
düşük olması nedeniyle atmosferde sera etkisi oluşturan ve
insan sağlığı bakımından zehirleyici olan karbondioksit gazı
emisyonu, katı yakıtlara göre 1/3 ve sıvı yakıtlara göre ½
oranındadır.
Dünya da doğalgaz
Çeşitli kimyasal ürünlerin başlıca hammaddesi olan
doğalgaz dünya enerji tüketiminin önemli bölümünü
karşılamaktadır.Doğalgazın geçmişi yüzlerce yıl öncesine
dayanmaktadır. Tarihsel kaynaklar doğalgazın ilk kez M.Ö.
900 lerde Çin de kullanıldığını göstermektedir. Taşınması,
işlenmesi ve stoklanması kolay olan doğalgaz yaygın
kullanımı ise 1790’da Ingiltere de başladı. Boru hattı
taşımacılığıyla birlikte 1920 lerde artan doğalgaz kullanımı
2. Dünya savaşından sonra daha da gelişti. Doğalgaz enerji
üretim sektöründe ilk kez Amerika da kullanılmaya başladı.
1950li yıllarda doğalgazı dünyada enerji tüketimindeki oranı
%10u geçmiyordu. Günümüzde ise enerji tüketiminin %24ü
doğalgazla karşılanmaktadır. Dünyada bilinen doğalgaz
rezervlerinin yaklaşık 70 yıllık ömrü oluduğu tahmin
edilmektedir. Bilinen doğalgaz rezervleri petrol
rezervlerine eş değerdir .
Türkiye'de Doğalgaz
Türkiye’de doğalgazın varlığı 1970 yılında Kırklareli
Kurumlar bölgesinde tespit edilerek, 1976 yılında Pınarhisar
Çimento Fabrikası’nda kullanılmaya başlandı.1975 yılında
Mardin Çamurlu sahasında bulunan doğalgaz, 1982 yılında
Mardin Çimento Fabrikası’na verildi.Kaynaklardaki
rezervlerin sınırlı olması tüketimin genişlemesini önledi.
Doğalgazın sanayi ve şehir şebekelerinde kullanımı
çalışmalarına, 84/8806 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla 1984
yılında SSCB ile imzalanan doğalgaz sevkiyatı anlaşmasının
ardından başlandı. Doğalgaz şehiriçi evsel ve ticari olarak
ilk kez 1988’de Ankara’da kullanıldı. 1992 yılında
Istanbul’da, Bursa’da, Eskişehir’de, Izmit’te doğalgaz
pazarı genişledi.
Türkiye’de tüketime sunulan yıllık doğalgaz miktarı,
imzalanan anlaşmalarla 2005 yılında 40 milyar m³; 2010
yılında 55 milyar m³ mertebesine ulaşması beklenmektedir.
Özellikle evsel kullanımda doğalgazın kesilmesi riski
yoktur. Gazın büyük bir kısmı sanayide kullanılmaktadır ve
gaz dağıtım firmaları sanayide
ki aboneleri ile özel bir
sözleşme yaparak olası bir gaz arzı sıkıntısında sanayiye
verdiği gaz miktarını azaltıp bunu konutlara vermektedir.
Böyle bir durum, bugün için çok az bir ihtimaldir,çünkü
ülkemizde gaz arzı talepten fazladır.
Türkiye’de de sınırlı bir miktarda doğalgaz çıkmakta ve
kullanıma sunulmaktadır. Türkiye doğal gazı esas olarak
Rusya ve Iran’dan boru hatlarıyla,Cezayir ve Nijerya’dan
sıvılaştırılmış (LNG)olarak deniz yoluyla satın almaktadır.
Ayrıca Azerbaycan ve Türkmenistan ile doğalgaz temini için
anlaşmalar yapmıştır.
Türkiye,enerji uzmanları tarafından dünyanın en hızlı
gelişen on pazarından biri olarak gösterilmektedir. Ekonomik
büyüme ve sınırlı doğal kaynaklar,ülkemizin enerji ithali
gereksimini arttırmaktadır. Türkiye stratejik konumu gereği
Ortadoğu ve Hazar Denizi doğalgaz üretim alanları ile Avrupa
tüketim pazarı arasında köprüdür.